Zeeuwse op reis met een missie: sloppenwijken van Brazilië #2

Herinneren jullie het verhaal van Zeeuwse Petra Spaans nog? Petra zou in juli van dit jaar met haar gezin naar Brazilië gaan waar ze zich zouden gaan inzetten voor de organisatie ‘Jeugd met een Opdracht’. De ZeeuwZe heeft Petra hier toen uitgebreid over gesproken (klik hier voor deel 1). Inmiddels is de reis gemaakt en is ze vele verhalen en ervaringen rijker. 

Sloppenwijk
Van tevoren had Petra verwachtingen over hoe het in Belo Horizonte in Brazilië zou zijn. Toch is het zo anders als je er zelf bent en met eigen ogen alles kan zien. “We hebben met verschillende dingen mee gelopen om zo een beeld te krijgen van wat de organisatie allemaal doet. Zo hebben we kinderen opgehaald in de sloppenwijk om samen te gaan vliegeren. Aan de ene kant is dit een leuke, ontspannende activiteit. Aan de andere kant werd gelijk duidelijk dat deze kinderen nog niet hadden gegeten, terwijl het half 3 in de middag was.
Filmset
De eerste keer dat ik door een sloppenwijk liep, had ik het gevoel dat ik op een filmset was. De ruimtes tussen de huisjes zijn heel smal, je moet achter elkaar aan lopen. Over het algemeen waren de huisjes van beton, maar dan met golfplaten als daken. Dus als het regent, lekt het. Er is meestal geen elektriciteit of stromend water. Mensen wonen met wel 7 personen in een huisje van een paar vierkante meter. Bijzonder vond ik dat de mensen daar, ondanks alles, vrolijk zijn en het er in de sloppenwijk gezellig uit kan zien. De mensen die ik ontmoet heb, waren erg gastvrij.

Tegenover deze sloppenwijk was een grote, luxe shoppingmall, een schril contrast…”
In ons eerdere gesprek vertelde Petra dat ze ook een bezoek zouden brengen aan de jeugdgevangenis. Het plan was om Engelse les te gaan geven, maar dit is er niet meer van gekomen. “Ik ben in een gevangenis geweest, heb gesproken met de jongens en heb gebeden met degene die dat wilden. Marco is in een andere gevangenis geweest en de omstandigheden daar waren een stuk slechter. De jongens vertelde dat als hun deken ’s nachts per ongeluk de grond raakte, de ratten naar boven in hun bed kropen. Ze hadden wonden op hun handen, armen en schouders.”
Huisbezoeken
Met alle armoede en problemen die er in Bello Horizonte zijn, vraag ik me af of de inzet van ‘Jeugd met een Opdracht’ verschil kan maken. Hoewel Petra vertelt dat ze ook wel heel moedeloos kan worden van de situatie daar, vindt ze dat de organisatie zeker verschil maakt. “Natuurlijk kunnen ze niet iedereen helpen. Op de middagen die georganiseerd worden door ‘Jeugd met een Opdracht’ is iedereen welkom. Ze zijn benaderbaar voor iedereen, maar maken wel een keuze wie ze verder kunnen helpen in een intensiever traject. Ze gaan dan bijvoorbeeld op huisbezoek, mee naar afspraken.

Babykleertjes
In het laatste weekend dat wij er waren, was er een terugkomweekend van de jongens die via de organisatie zijn opgevangen. Het is heel gaaf om te zien dat van die stoere gasten dan weer een beetje kind worden.”
Petra heeft tastbare dingen kunnen doen, zo heeft ze de babykleertjes van haar dochter Milou aan een moeder met een baby van 3 weken oud gegeven. Voor de jongens die een weekend op kamp kwamen, hebben ze een pakket met spullen gekocht. “Dit zijn spullen die voor ons heel normaal zijn, zoals tandpasta, shampoo en gel. Deze spullen hebben ze vaak niet.”
Drugs
Ze vertelt dat het aangeraden wordt om spullen te geven in plaats van geld. Er is veel drugsgebruik, vooral thinner wordt veel gesnoven. Als je geld geeft, is de verleiding groot om dit aan drugs te besteden.
Als ik Petra vraag wat het mooiste is dat ze heeft meegemaakt, vertelt ze dat dit het contact is met de kinderen uit de sloppenwijken. “In één van de sloppenwijken ben ik 2 keer geweest om activiteiten met de kinderen daar te doen. Dat de kinderen je dan na die eerste keer herkennen, is heel bijzonder.”

Veiligheid
In ons eerdere gesprek hebben we het erover gehad dat Brazilië niet bekend staat als een veilig land. Petra vertelde niet bang te zijn en vertrouwen te hebben in Anne en Geke en hun ervaring en visie op de veiligheid in Brazilië. Over het algemeen heeft ze zich veilig gevoeld. Toch heeft ze een angstig moment beleefd toen ze op een avond in de sloppenwijk was.
“Er was een incident met iemand die een wapen in zijn bezit had. De politie wilde hem oppakken, maar er was een groot risico dat dit zou ontaarden in een schietpartij. Onze bus stond bij die plek, dus wij konden niet meer terug. We stonden in die sloppenwijk, maar daar konden we in de avond ook niet blijven staan. We zijn toen met een behoorlijke grote groep naar een huisje van iemand gegaan. Het was een heel klein huisje waar echt niemand meer bij kon en het stonk behoorlijk naar de thinner. Je ziet dan wel die gastvrijheid. Toch voelde ik vooral de onveiligheid en grilligheid van een sloppenwijk.”

Moeilijke momenten
De 3 kinderen (8, 6 en 2 jaar) hebben de reis als leuk ervaren, maar er waren ook moeilijke momenten. De kinderen zijn ook in de sloppenwijken geweest. “Er waren daar heel veel kinderen. Ze hebben met de kinderen gespeeld. Van tevoren hebben we ze verteld over straatkinderen, om dat in het echt te zien vonden ze erg moeilijk. Wij maken thuis een huisje in de kamer om in te spelen, maar daar leefden de kinderen in zo’n huisje. Natuurlijk hebben we ze niet overal mee naartoe genomen, maar wel zoveel mogelijk.”

Op de grond zitten
“Voor onze reis had ik een verwachting, een beeld van hoe het in Belo Horizonte zou zijn. Nu is het tastbaarder. Ik weet nu pas écht wat een sloppenwijk is.” Ik vraag Petra of er ook leermomenten zijn geweest deze reis. “Ik heb meer besef van dankbaarheid. Dankbaarheid voor wat ik heb, niet alleen in materieel opzicht, maar ook in de zin van de familie die ik heb. Daarnaast ben ik me gastvrijer gaan opstellen. In Brazilië kom je onaangekondigd langs en je bent welkom.”

Ze gaan liever zelf op de grond zitten dan dat ze jou een stoel ontzeggen. Wij in Nederland zijn niet zo gastvrij. Het was een mooie, bijzondere reis!”