Over poepvrije dorpen en menstruatie-misverstanden

Vandaag ga ik in gesprek met de Zeeuwse Sharon Roose (Domburg). Zij is werkzaam voor Plan en zet zich met meer dan hart en ziel in voor haar werk, dat blijkt wel uit dit interview.

Investeer in meisjes! Geef hen onderwijs, bescherming en een leven zonder discriminatie. Dan krijgen meisjes de kans op te groeien tot krachtige vrouwen die het verschil maken! Plan zet zich daar met hart en ziel voor in. Jij ook?
Bron: website Plan Nederland

Amsterdam en Domburg
Al met al schat zij dat ze inmiddels 10 maal de wereld rond is gevlogen. Niet onwaarschijnlijk voor iemand die 1 tot 3 keer in de twee maanden op reis is. Sharon komt zeer relaxed over, praat gepassioneerd, maar bescheiden over haar eigen rol. In Nederland pendelt zij samen met haar vriendin heen en weer tussen Amsterdam en Domburg.
Haar werkgebied is voornamelijk het continent Afrika, maar zij vliegt ook voor overleg naar Engeland, Australië, Indonesië, etc. Een droombaan denken velen, er wordt zelfs over Plan-vakanties gesproken. Dat het tegendeel waar is bewijzen de verhalen uit dit gesprek wel.
Welke opleiding heb je gevolgd voordat je aan het werk bent gegaan in deze sector?
‘Ik studeerde aan de Radbout Universiteit in Nijmegen. Ik volgde twee richtingen waarvan ik dacht dat de richting Antropologie hetgeen zou zijn waar ik mijzelf in zou specialiseren. Geschiedenis, taal en cultuur hebben altijd mijn interesse gehad. Uiteindelijk heb ik toen op de dag van de deadline mijn keuze gemaakt en heb ik heb toch de keuze gemaakt voor Ontwikkelingsstudies. Binnen deze richting ben je bezig met onder andere de economisch, politieke en beleidsprocessen van ontwikkelingslanden.’

In 2006 is deze Zeeuwse afgestudeerd en sindsdien is zij Doctorandus in de Antropologie en Ontwikkelingsstudies. Tijdens haar afstudeerfase en de periode na het behalen van haar diploma is zij werkzaam bij de DELTA N.V. in Zeeland. Hier werkt zij twee jaar, totdat de pantalon begint ‘ te knellen’ en zij solliciteert bij Plan Nederland.
WASH
‘Tussendoor solliciteerde ik ook op betrekkingen die beter aansloten bij mijn opleiding, maar het is zeer lastig om binnen het ontwikkelingswerk een betaalde functie te bemachtigen. De eisen zijn hoog. Men vraagt vijf jaar buitenlandse ervaring, een universitair niveau en je moet je talen kennen. Daarnaast worden de vacatures die er zijn vaak intern ingevuld.’
‘Bij Plan werd ik aangenomen. Mijn specialisatie is dan WASH. WASH staat voor Water, Sanitatie en Hygiëne. Plan streeft in landen met een ontwikkelingsachterstand op dit punt naar zelfredzaamheid. Het belangrijkste is dat de mensen zelf het nut inzien van water, maar zeker ook sanitatie en hygiëne. In het verleden werden er bijvoorbeeld enkel toiletten gebouwd, zonder voorlichting waarom dit belangrijk is. Die toiletten bleken later soms te dienen als opslagplaats. Of men woonde in het toilet, omdat dit mooier was dan het huis.’
Sharon leert bij Plan door veel te lezen, conferenties te bezoeken en op projectbezoek (veldreis) te gaan. De veldreizen voor Plan duren meestal een week en maximaal drie weken.

In welke landen ben jij het meest actief?
‘Mijn werkveld beslaat voornamelijk Afrika. Denk aan landen als Uganda, Ethiopië, Ghana, Malawi, Kenia en Niger. Daar buitenom reis ik voor conferenties naar Zweden, Engeland, Australië, enzovoorts.’
In het begin werkte zij als junior WASH projectmedewerker. Maar toen de senior WASH Advisor vertrok nam Sharon zijn portfolio over. ‘We werken nu in een team van twee WASH advisors (waarvan ik er dus één ben), één persoon die de institutionele fondsenwerving verzorgd (financiering vanuit Buitenlandse Zaken en de EU onder andere) en iemand die contacten legt met bedrijven zoals Vitens Evides International, Philips en Unilever bijvoorbeeld.’
Vertel eens wat meer over Plan Nederland.
‘Plan is een internationale organisatie die veel mensen nog wel kennen als Foster Parents Plan. FPP richtte zich in beginsel voornamelijk op kindsponsoring. Dit is nog steeds een onderdeel van de organisatie, maar de opbrengsten hieruit nemen af. Nu werkt Plan voornamelijk samen met de overheid. De internationale slogan van Plan is dan ook One plan One goal.’
De thema’s Girl’s First en Because I Am A Girl hebben in Nederland inmiddels de nodige bekendheid. Hoe wordt dit onderwerp ingevuld door Plan?
‘Plan richt zich bijvoorbeeld op de problematiek op het platteland, in de steden en op de werkvloer voor meisjes en jonge vrouwen. Dit doen we onder andere door middel van:
– WASH,
– Bescherming tegen geweld (denk hierbij aan meisjesbesnijdenis of kindhuwelijken),
– Economische en voedselzekerheid (denk aan ondernemerschap of beroepsonderwijs).
Bij grote rampen levert Plan overigens ook noodhulp. Bij de grote uitbraak van ebola werden er gezondheidscentra ingericht en hygiënevoorlichting gegeven in landen als Sierra Leone, Liberia en Guinea. Na de aardbeving in Nepal probeert Plan de mensen te voorzien in hun basisbehoeftes. Bijvoorbeeld tenten en toegang tot water.

Ik ben nu wel erg nieuwsgierig hoe dit nu praktisch in zijn werk gaat. Hoe kunnen jullie het werk doen in deze landen er is immers een groot cultuurverschil tussen de twee continenten.  Jij bent blank én vrouw…
‘In het ontwikkelingsland werken wij met landenkantoren. Daar werken mensen uit de landen zelf, dus lokale staf (enkel de Country Director komt vaak uit een ander land, dit om eventuele belangenverstrengeling te voorkomen). Ik werk dus direct samen met collega WASH advisors die onze projecten monitoren. Zij werken weer samen met de project facilitators die daadwerkelijk in de dorpen actief het werk doen samen met de dorpelingen. Zo rijden zij per dag op hun motorfiets naar bijvoorbeeld 3 van deze dorpen om te werken, te kijken hoe het gaat en met de mensen in gesprek te gaan.
Wij, als Plan Nederland, werken niet direct in ‘het veld’, dat doen onze collega’s van de Plan landenkantoren. Uiteraard gaan we wel geregeld kijken naar het werk dat er gedaan wordt. Dit zijn zogenaamde veldbezoeken of monitoringsbezoeken. Zodat we goed op ons netvlies hebben dat het geld van de donor goed terecht komt en ook om met de collega’s daar de projectstrategie, planning, budgetten en activiteiten te bespreken.’
Jullie willen met WASH de zelfredzaamheid bevorderen en een proces van bewustwording rondom hygiëne opstarten. Hoe doe je dat dan?
‘Onze mensen komen in een dorp en vertellen nog niet wat zij hier komen doen. Ze spreken de bewoners aan en vragen of zij hen wat mogen vragen. Zo vragen zij de bewoners bijvoorbeeld om een plattegrond van het dorp te tekenen. Dit gaat met een stokje in het rode zand. Ze tekenen de school, de kerk, het huis van de traditional leader, etc.
Dan wordt gevraagd om de waterput te tekenen en waar er wordt gepoept. Vaak heb je per dorp aan de rand een ‘openbare poepplek’, maar wordt er op veel andere plaatsen ook gewoon de behoefte gedaan. We vragen of zij al deze plaatsen op de tekening aan willen geven met wat as of kalk. Op den duur wordt op deze manier duidelijk dat er overal in het dorp wordt gepoept, de hele tekening zit onder de kalk. En worden er nog ernstiger ontdekkingen gedaan… ‘Oh, dus jij poept in mijn tuin!!!’ Mensen zijn zich er wel van bewust dat dit vies is.’

Verse drol
‘Om de mensen dan ook bewust te maken dat dit ongezond is, gebruiken we een baaltje gekookte rijst en een verse drol met paprikapoeder. Er is altijd wel een kind dat een goede verse drol weet te vinden’, zegt ze lachend.
‘De poep trekt vliegen aan waarbij de paprikapoeder aan de pootjes gaat kleven. Vervolgens gaan deze vliegen de rijst proberen. Zij laten met hun rode paprika-poeder-pootjes een rode afdruk achter op de witte rijst. De rijst wordt alsmaar roder en roder. Zo is duidelijk te zien dat de vliegen dus de vieze bacteriën naar andere zaken, zoals voedsel, overbrengen.’
‘Een aantal mensen in het dorp hebben vaak al wel een toilet, maar het is dus zaak dat de rest van het dorp ook een toilet heeft, want anders blijft er poep op straat liggen en de onhygiënische situatie voortbestaan. De mensen stellen vaak als eigen doel om binnen twee tot drie maanden het hele dorp aan het toilet te hebben. Je moet hierbij denken aan een gat in de grond en een hokje gemaakt van takken en golfplaat.’
‘Na een bepaalde tijd gaat er een verificatie team van de lokale overheid controleren of het dorp poepvrij is. Je ziet dan dat mensen steeds creatiever raken. Voor oudere mensen wordt er een ‘verhoogd toilet’ gemaakt, voor mensen in een “rolstoel” een toilet met brede deur. Het mooie is dat de Afrikaanse landen deze aanpak, die Community Led Total Sanitation heet, steeds meer zelf gaan oppakken. Zo kan Plan zich weer op andere zaken storten die dringend aandacht nodig hebben.
Klik <<<hier>>> om deel 2 te lezen!