Zorgboerderij Samen

Ooit raakte zij zwaar gewond door een val met haar paard maar tegenwoordig helpt zij mensen weer terug in het zadel te krijgen. Een bijzondere vrouw, die werkt met EQUI Therapie. In Ovezande sprak ik met Joni Overweel op zorgboerderij SAMEN.
Langs het landweggetje in de zak van Zuid-Beveland ligt een boerderij die 11 jaar geleden werd opgericht door Lucian & Paulus. Zij bewonen de boerderij en houden deze draaiende.
“Het is een manier van leven,” aldus Lucian.
Wanneer wij het terrein op lopen, treden we een wereld binnen waarin één ding direct opvalt: hier hebben mensen plezier met elkaar en is het sleutelwoord echt SAMEN.
Joni loopt, omringd door een aantal tienermeiden, naar ons toe.
“Kom, dan laat ik jullie alles zien,” zegt ze hartelijk.
We worden vervolgens aan de paarden voorgesteld. We maken kennis met Sam, het allereerste paard waar SAMEN ooit mee is begonnen en waar de naam aan ontleend is. En daarnaast staat een joekel van een paard, dat ook echt Joekel blijkt te heten!
Ook zien we haflingers, shetlanders, kippen en zwijnen. Een beestenboel!
Mijn mond valt open van bewondering wanneer ik in de bak (als ik dat als paarden-leek goed zeg) een paard zie met op zijn rug drie meiden die acrobatische toeren uithalen. Het ziet er uit als een circusschool. Joni legt uit dat dit Voltige heet, turnen op een paard.

Ik vraag Joni om meer te vertellen over deze zorgboerderij. 
“Deze boerderij is opgericht door Lucian. De boerderij biedt de mogelijkheid voor dagbesteding aan kinderen met bijvoorbeeld autisme, ADHD of mensen met psychosociale problemen. We werken hier zowel individueel als in groepen. Door met de paarden te werken, leren de kinderen juist om samen te werken en zelfvertrouwen te krijgen.”
Jullie werken met equitherapie. Wat is het bijzondere van equitherapie?
“Ja, dat klopt. Ik ben assistente equitherapie, Lucian is de equitherapeut. Het mooie van werken met equitherapie is dat de kinderen hier leren om hulp te vragen, te accepteren en te communiceren met elkaar. Door spelenderwijs samen voor de paarden te zorgen, met en rondom de paarden activiteiten, kunnen kinderen leren hulp te vragen en te accepteren. Daarnaast leren ze communiceren, samenwerken en verbetert hun motoriek, lichaamsbewustzijn en concentratie. De kracht ligt in het vertrouwen tussen de driehoek van therapeut, cliënt en het paard.”
Wat doen jullie nog meer naast de dagbesteding?
“Op zaterdag geven we voltigelessen. Gewoon paardrijles geven we echter niet, alleen deze voltige-trainingen. Verder geven we ook trainingen aan bedrijven in de vorm van teambuildingactiviteiten. Het is namelijk heel interessant om te leren hoe een ieder binnen een team zijn rol en positie inneemt tijdens het werken met paarden. Een paard is nu eenmaal een kuddedier, het is natuurlijk voor hem om een leider te hebben.
Als mens zijn wij degene die leiden en dat horen we met lichaamstaal uit te drukken. Wanneer wij de leiding niet nemen, doet een paard waar hij zelf zin in heeft en krijg je hem niet in actie. Paarden communiceren namelijk met hun lichaam. Wij zijn daar vaak al zo ver van vervreemd, dat we ons daarvan niet meer bewust zijn. Door met paarden te werken, word je jezelf weer bewust van je eigen lichaamstaal.”
Hoe ben jij terecht gekomen bij SAMEN?
“Jaren geleden kreeg ik een ernstig ongeluk. Ik reed langs een B-weg met mijn paard en ben toen samen met mijn paard gevallen. Ik landde met mijn hoofd op het asfalt en raakte buiten bewustzijn. Een tijd heb ik daar bewusteloos gelegen, totdat een voorbijganger mij vond. Deze man bleek toevallig arts te zijn en zag meteen dat het ernstig was. De ambulance werd opgeroepen en ik lag tien dagen in het ziekenhuis met ernstig hersenletsel.
Mijn herstel heeft lang geduurd en mijn werk als kok bleek te zwaar om weer op te pakken. Ik kwam vervolgens in aanraking met equitherapie en door het werken met paarden leerde ik waar mijn hart lag. Dit wilde ik. Ik begon als vrijwilliger op deze boerderij en inmiddels werk ik hier 32 uur per week. Om de kinderen hier goed te kunnen begeleiden, heb ik een opleiding tot kindercoach gevolgd en momenteel volg ik training bij Emilie Voest, Free style. Zijn methode is erop gericht om op een heel vriendelijke manier met paarden te werken, waarbij je dus rekening houdt met het paard.”

Ben je door het ongeluk niet juist bang geworden om weer op een paard te klimmen?
“Doordat ik buiten bewustzijn ben geweest, heb ik helemaal geen herinneringen aan het ongeluk. Daardoor heb ik ook die angst niet. En er wordt hier heel bewust met paarden gewerkt. Een paard dat getraumatiseerd is -of te jong- daar werken we niet mee.”
Wat heeft equitherapie jou gebracht?
“Ik kan veel meer bij mezelf blijven en sta veel meer met beide benen op de grond. Ik ben meer geaard zeg maar. Daarbij past dit helemaal bij me. Het is ontzettend leuk om te doen. Het onderlinge contact met mijn collega’s is heel fijn. Het kleinschalige van dit project spreekt me ook erg aan. Er is namelijk veel persoonlijke aandacht voor de cliënten.
Mijn ervaring als kok kan ik inzetten, doordat we de kinderen ook leren om te koken, want dat hoort bij zelfstandig worden en goed voor jezelf leren zorgen. Het is heel mooi om te zien hoe mensen zich hier ontwikkelen. Soms komen er kinderen die vanwege verschillende redenen een periode niet naar school kunnen. Hier leren zij om in een veilige omgeving opnieuw dag-structuur te vinden en de vaardigheid om weer naar school te kunnen. Heel mooi dat kinderen hier weer zelfvertrouwen vinden om weer voor een opleiding te kiezen.”
Mijn bewondering voor Joni neemt steeds meer toe. Hoe bijzonder dat een val van een paard ertoe heeft geleid dat zij nu anderen weer in het zadel helpt? En dat omdat zij geen aandacht gaf aan de angst, maar juist aan de liefde voor paarden. Waar ik ook bewondering voor heb, is de taaiheid die zij en de eigenaren van SAMEN moeten hebben om in weer en wind buiten te werken. Het is namelijk erg koud tijdens het interview.
Terwijl ik sta te bibberen in mijn winterjas loopt iedereen hier actief en met gezonde rode wangen rond. Als Joni ons weer naar de uitgang begeleidt, vraag ik of ik Lucian nog even wat kan vragen. Deze vrouw heb ik de hele ochtend in de weer gezien met de voltigelessen. En ze is tenslotte de oprichter van SAMEN!

Waarom heb je destijds SAMEN opgericht, Lucian?
“Ik werkte 25 jaar bij Emergis als ambulant begeleider. Ik merkte dat dieren makkelijker contact maken met de cliënten dan mensen. Dat komt, omdat paarden niet oordelen en altijd betrouwbaar zijn. Elke dag is min of meer hetzelfde. We begonnen met een paard (Sam) en ik bleef deeltijd werken bij Emergis. Inmiddels ben ik bij Emergis gestopt en is dit ons bestaan geworden.”
Ik begrijp dat jullie drie kinderen hebben, waarvan één nog thuis woont. Is het niet moeilijk om je woonplek ook als werkplek te hebben?
“Wij weten niet beter, het is meer dan alleen werk. Het is een manier van leven.”
Dochter Anne komt erbij staan en bevestigt dat. “Voor ons is het leven met paarden heel gewoon. We zijn er mee opgegroeid en dit is ook mijn leven.”
Ik vraag Lucian wat zij het mooiste vindt van het wonen en werken op deze plek.
“Dat is toch de rust waarmee we kunnen werken. We zijn wel altijd bezig en er zijn altijd mensen, maar toch is hier een bepaalde rust en dat vind ik heerlijk.”
Hebben jullie nog toekomstplannen?
“Wij willen graag uitbreiden met een extra bak erbij. Dit, omdat het aantal deelnemers toch aan het groeien is.” Joni geeft aan dat ze graag haar werkzaamheden bij SAMEN zou willen uitbreiden en aanvullen met les geven in freestyle!
Terwijl wij op de achtergrond een paar meisjes op een houten paard zien oefenen met handstanden, lopen de paarden om ons heen, kakelen de kippen en zien we eigenlijk alleen maar blije gezichten. Wat een verbondenheid zien we hier ontstaan door de liefde tussen mens en dier. Bijzonder om daar een ochtend van te mogen proeven!

Liefs Patricia